Kur raketa e NASA-s “Artemis I” të niset për në hapësirë sot, ky do të jetë kurorëzimi i viteve të tëra të punës së qindra personave. Shumë prej tyre janë në pjesën jugore të Shteteve të Bashkuara, në disa objekte që u krijuan fillimisht nga NASA për projektimin dhe testimin e raketave të programit Apollo.

Raketa e re hënore e NASA-s bën javën e ardhshme nisjen e saj të parë për një provë pa astronautë në bord. Raketa rreth 100 metra e lartë do të përpiqet të dërgojë një kapsulë pa ekuipazh në një orbitë të largët të hënës. Nisja bëhet të hënën në mëngjes nga Qendra Hapësinore Kennedy në Florida.

Nëse çdo gjë shkon mirë, udhëtimet me astronautë mund të fillojnë që në vitin 2024.

Ky do të jetë udhëtimi i parë i NASA-s drejt Hënës që prej një gjysmë shekulli dhe kostoja i kalon 4 miliardë dollarë. Kur të realizohet i gjithë programi i NASA-s për rikthimin e astronautëve në Hënë, kostoja do të ketë arritur në 96 miliardë dollarë.

Do të jetë kurorëzimi i viteve të punës së qindra njerëzve.

“Kjo nuk ishte punë e një apo dy vetave. Këtu pati ekipe prej qindra njerëzish që u mblodhën së toku nga fusha të ndryshme, eksperienca të ndryshme që e mundësuan realizimin e kësaj së bashku”, thotë Nicholas Nugent, inxhinier projektimi në Qendrën Hapësinore “Stennis”.

Shumë prej tyre janë në pjesë jugore të Gjirit të Meksikës dhe punojnë të shpërndarë në disa objekte që NASA i ngriti fillimisht për misionin Apollo.

“Do të nisim raketën që ndërtuan këta njerëz. A nuk është kjo fantastike? Mund të thonë që ‘punova për këtë raketë’, dhe ata do të punojnë edhe për të dytën, të tretën, të katërtën dhe të pestën”, thotë Lonnie Dutreix, drejtor i objektit të NASA-s në Nju Orleans.

Mbi 50 vite më pas, misioni Apollo ende dallon si arritja më e madhe e NASA-s.

Duke përdorur teknologjinë e viteve 1960, pas vetëm tetë vitesh nga dërgimi i astronautit të parë Alan Shepard, NASA arriti të zbresë në Hënë edhe astronautët Neil Armstrong dhe Buzz Aldrin.

Ndërsa për të përgatitur raketën e re Artemis u desh të paktën mbi një dekadë punë, megjithë ekzistonte edhe eksperienca e krijuar nga një program eksplorues në Hënë, që u quajt Konstelacion, por që nuk zgjati shumë. 12 astronautë të misionit Apollo ecën në sipërfaqen e Hënës gjatë periudhës 1969-1972, me qëndrim jo më të gjatë se tre ditë për secilin.

Raketa e re Artemis është më e shkurtër dhe më e hollë se raketa që dërgoi gjithsej 24 astronautë drejt Hënës gjysmë shekulli më parë. Megjithatë ajo është më e fuqishme. Versionet e saj të ardhshme që do të quhen Sistemi i Nisjes në Hapësirë, do të jenë edhe më të mëdha.

Për të plotësuar stafin për raketën Artemis, NASA do të përzgjedhë ndër 42 astronautë, të cilët do të munden të qëndrojnë në Hënë për të paktën një javë.

Objektivi është krijimi i një pranie afatgjatë në Hënë, që do të përgatisë terrenin për dërgimin e njerëzve drejt Marsit.